FIOD ontdekt nieuwe ’Bulgarenfraude’: grote zwendel met toeslagen

De woning van de man is doorzocht, zijn administratie, laptop en telefoons zijn in beslag genomen. Hij wordt ervan verdacht voor andere mensen toeslagen te hebben aangevraagd door gebruik te maken van hun DigiD’s. De kinderen van deze ’klanten’ bleken niet geregistreerd bij een kinderdagverblijf, naschoolse opvang of gastouder. Er zijn bijna 2000 burgers bij betrokken, veelal uit het buitenland en dan vooral uit Bulgarije.

Valse huurcontracten

De signalen over ’misbruik van toeslagen in georganiseerd verband’, waarbij met meerdere DigiD’s werd ingelogd vanaf bepaalde IP-adressen, kwamen al begin dit jaar binnen bij de Financial Intelligence Unit van de politie en bij Logius, dat voor de overheid ict-toepassingen beheert, zoals DigiD en MijnOverheid. Er lijkt ook sprake van identiteits- of adresfraude, valse inschrijvingen bij gemeenten en valse huurcontracten. Via sociale media werden stappenplannen gedeeld voor het aanvragen van onterechte toeslagen

Voor de Dienst Toeslagen is opsporing van fraude, tegenwoordig ’intensief toezicht’ genoemd, een dilemma. De dienst doet na de toeslagenaffaire z’n best klantvriendelijk te zijn en de menselijke maat te hanteren, maar moet tegelijkertijd misbruik voorkomen.

’Rem op toezicht’

De FIOD maakte dit jaar voor het eerst sinds de toeslagenaffaire weer werk van het oppikken en onderzoeken van signalen van fraude met toeslagen. In de nasleep van de affaire had de FIOD jarenlang geen opsporingsonderzoeken meer gedaan. Dat deed de dienst niet alleen uit verlegenheid, nadat er duizenden ouders onterecht als fraudeur waren bestempeld, maar ook omdat er geen geautomatiseerde manier meer is om fraudesignalen te wegen.

Zoals voormalig staatssecretaris De Vries (Toeslagen) in april aan de Tweede Kamer meldde: „de aanpak van meervoudige signalen is nog niet ingeregeld’. De Dienst Toeslagen laat momenteel een systeem ontwerpen om signalen te beoordelen zonder de privacy te schenden, te discrimineren of de archiefwet te overtreden. „Het is goed om realistisch te zijn over het feit dat zolang de meerjarige handhavingsstrategie nog niet volledig is geïmplementeerd, dit voorlopig nog een rem betekent op een deel van het (intensief) toezicht.”

Preventief handhaven is ook lastig, omdat toeslagen als voorschot worden uitbetaald. Controle op rechtmatigheid vindt pas achteraf plaats. De fraudeur is dan vaak al gevlogen. Deze controle achteraf is nog altijd de achilleshiel van het stelsel.

De FIOD weet nog niet hoe groot de zwendel is met kinderopvangtoeslag, noch hoe lang het onderzoek gaat duren.

Bende

De ’Bulgarenfraude’ was een grootschalige zwendel met toeslagen door een bende Bulgaren. Die spoorde landgenoten aan zich in te schrijven in Nederland en zorg- en huurtoeslag aan te vragen. Omdat de Belastingdienst de rechtmatigheid pas achteraf controleert, kon de bende er met geld vandoor gaan; op het moment dat de fraude werd ontdekt, waren de aanvragers alweer terug naar Bulgarije. Ook hier waren er valse inschrijvingen op nepadressen.