De ‘sheriff’ van de soevereinen zou werken aan een gewapende opstand

De 44-jarige Arjen van der B. werd de ‘sheriff’ genoemd, de spil in de organisatie die zichzelf ‘Common Law Nederland Earth’ noemt. Deze beweging verwerpt niet alleen de Nederlandse wetten en regels, aanhangers vinden het geoorloofd om geweld te gebruiken tegen de overheid.

Dit verklaarde het Openbaar Ministerie dinsdag voor de rechtbank in Rotterdam. Van der B. uit Deventer stond daar terecht, samen met de 25-jarige Rinke L. uit de gemeente Olst-Wijhe. Beide mannen werden in april dit jaar op heterdaad betrapt tijdens een wapendeal. Op een parkeerplaats van een voetbalclub in de gemeente Raalte overhandigde L. drie vuurwapens aan Van der B.

De officier van justitie zei tijdens de zitting: “Met al dat wapentuig kun je een enorme hoeveelheid ellende aanrichten in de samenleving. Beide verdachten hadden hier geen morele bedenkingen bij.” Volgens het OM is Van der B. een zelfverklaarde soeverein, of autonoom. Deze mensen accepteren het wettelijk gezag in Nederland niet. Ze betalen geen belasting en boetes en denken dat ze zich kunnen ‘uitschrijven’ bij de staat.

Bananenvulling

Volgens Justitie gaat Van der B. een stap verder. Hij zou een gewapende opstand willen voorbereiden en geloven in zogeheten ‘common law’; een soort volksrechtspraak. De inlichtingendienst AIVD hield zijn organisatie al langer in de gaten. Vorige week werden nog vier mannen opgepakt die tot dezelfde groep zouden behoren. In chatverkeer spraken de verdachten over ‘bananen’ (wapens, volgens het OM) en ‘bananenvulling’ (munitie). Tijdens huiszoekingen trof de politie in totaal vijftien vuurwapens aan.

Inlichtingendiensten waarschuwen al een paar jaar voor afgehaakte burgers die zichzelf soeverein of autonoom verklaren. Het gaat naar schatting om meer dan tienduizend mensen die de overheid de rug hebben toegekeerd. Een klein deel is bereid geweld te gebruiken. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) spreekt over ‘anti-institutioneel extremisme’.

De afgelopen twee jaar stonden diverse soevereinen terecht in civiele procedures, bijvoorbeeld omdat ze boetes niet wilden betalen, weigerden een zorgverzekering af te sluiten of de auto niet lieten keuren. Sinds begin dit jaar worden soevereinen ook strafrechtelijk vervolgd.

Geen bemiddeling, want gewapende opstand

Voor de rechtbank in Utrecht loopt op dit moment een strafzaak tegen twee soevereinen die agenten en deurwaarders zouden hebben bedreigd en afgeperst. Het opvallende is dat het OM in deze zaak Wim en Hans Anker, twee zeer ervaren en inmiddels gepensioneerde advocaten, heeft ingeschakeld om te praten met de verdachten. Justitie hoopt dat deze soevereinen na de gesprekken tot inkeer komen en afstappen van hun gedachtegoed.

In de nieuwe zaak rond Van der B. spelen de gebroeders Anker geen rol. Het proces vindt plaats in de extra beveiligde rechtbank in Rotterdam en is in handen van het Landelijk Parket, de afdeling van het Openbaar Ministerie waar onder andere extremisme onder valt. Een woordvoerder laat weten dat het OM deze zaak hoog opneemt en laat doorschemeren dat bemiddeling door Wim en Hans Anker een gepasseerd station is. “Dit gaat niet om vrijheid van meningsuiting. De verdachten waren serieuze voorbereidingen aan het treffen voor een gewapende opstand.”

Wat het specifieke doelwit van deze opstand zou zijn, wordt later duidelijk. Het OM wil dat nu nog niet zeggen. De verdachten blijven in ieder geval de komende maanden nog vastzitten.